Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΑΠΟΘΗΛΑΣΜΟΥ
Το ταξίδι του θηλασμού ξεκινά από το πρώτο δευτερόλεπτο της γέννησης του μωρού…
Γίνονται πολλές προσπάθειες παγκοσμίως για την προώθηση του θηλασμού πλέον, ως στρατηγική για την βελτίωση της δημόσιας υγείας, καθώς αποδεδειγμένα προστατεύει το μωρό, αλλά και την μητέρα μειώνοντας τα ποσοστά νοσηρότητας, αλλά και θνησιμότητας από διάφορα σοβαρά νοσήματα. Οι οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας συστήνουν θηλασμό έως τα 2 έτη και μετά για όσο θέλει η μαμά και το παιδί. Μετά τα 2 έτη το παιδί μπαίνει στην νηπιακή ηλικία και ίσως η μαμά κουραστεί (ειδικά αν έχει και άλλα παιδιά) και ενδεχομένως να αποφασίσει ότι θέλει σταδιακά να οδηγήσει το παιδί σε αποθηλασμό.
Αδιαμφισβήτητα, η σωματική επαφή με την μητέρα, ιδιαίτερα τον πρώτο χρόνο ζωής αλλά και αργότερα, είναι θεμελιώδης για την δόμηση του ψυχισμού του βρέφους. Τα νεογέννητα από την πρώτη στιγμή που αντικρίζουν τον κόσμο, το μόνο που έχουν ανάγκη είναι να νιώσουν και πάλι την ασφάλεια που ένιωθαν μέσα στη μήτρα, την οποία την προσφέρει η μυρωδιά της μανούλας τους, ο οικείος χτύπος της καρδιάς της, η χροιά της φωνής της. Όλη αυτή η αισθησιακότητα εγγράφεται στο σώμα του μωρού ως μια βασική αίσθηση κρατήματος και ασφάλειας.
Περνώντας οι μήνες και μεγαλώνοντας με την πάροδο των μηνών οι ανάγκες των μωρών διαφοροποιούνται. Η μαμά ειδικά τον πρώτο καιρό μέχρι να εδραιωθεί ο θηλασμός μπορεί να κάνει και μαραθώνιους θηλασμούς. Αυτό σιγά σιγά αλλάζει καθώς το μωρό μεγαλώνει και αρχίζει να συνειδητοποιεί και να θέλει να εξερευνά το περιβάλλον γύρω του. Βαδίζοντας προς την νηπιακή ηλικία το νήπιο αναζητά περισσότερο την αυτονομία και την ανεξαρτησία, ενώ συχνά επιδιώκει να κάνει όσα το αφορούν μόνο του.
Η μητέρα μπορεί να επιλέξει να σταματήσει το θηλασμό λόγω κούρασης ή ανάγκης για ανεξαρτησία. Το βρέφος μπορεί να αρχίσει να αδιαφορεί όταν αρχίσουν οι στερεές τροφές και έτσι μειώνει τη συχνότητα αλλά και διάρκεια των θηλασμών. Όποια απόφαση και να πάρει το πιο σημαντικό είναι να το κάνει με αγάπη και σεβασμό προς το παιδί. Αν επιλέξει φυσικό αποθηλασμό του παιδιού να είναι επειδή η ίδια το θέλει και το αντέχει, καθώς αν το επιλέξει για άλλους λόγους ίσως δεν καταφέρνει να ελέγξει τον εκνευρισμό που προκαλεί το agitation (έντονα συναισθήματα που ανακινούνται συνήθως κατά τον θηλασμό παιδιών νηπιακής ηλικίας) και να έχει συναισθηματικά ξεσπάσματα προς το παιδί. Αν επιλέξει να οδηγήσει το παιδί σε αποθηλασμό, είναι καίριας σημασίας να γίνει όσο πιο ομαλά και σταδιακά γίνεται. Ο βίαιος αποθηλασμός τραυματίζει το παιδί και ίσως το γεγονός ότι δεν έχει μάθει ακόμα να ρυθμίζει τα συναισθήματά του, να το οδηγήσουν σε εκρήξεις θυμού.
Κάποιες αλλαγές στη συνήθεια του ύπνου μπορούν να σας βοηθήσουν όπως για παράδειγμα μικρές ιστοριούλες, τραγουδάκια (όχι όμως παιχνίδι). Να βάλετε σιγά σιγά μια ρουτίνα που θα την ακολουθείτε κάθε βράδυ. Σε αυτό μπορείτε να δοκιμάσετε να κοιμηθεί και με άλλα πρόσωπα όπως π.χ. ο μπαμπάς. Όλα αυτά είναι καλό να γίνουν σταδιακά ώστε να μπορούν να αφομοιωθούν από το παιδί και να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες.
Είναι σημαντικό η οικογένεια να είναι υποστηρικτική και να κατανοήσει τις αλλαγές που μπορεί να υπάρξουν στη συμπεριφορά του παιδιού όπως να κλαίει, να αρνείται να φάει άλλη τροφή, να ξυπνά τη νύχτα με θυμό και με γκρίνια. Η μητέρα μπορεί να γίνει μελαγχολική μέχρι και σοβαρά καταθλιπτική, αν ο αποθηλασμός δεν ήταν επιλογή της και έγινε χωρίς να είναι προετοιμασμένη. Το να υπάρχουν άτομα κοντά στη γυναίκα που θα την ακούσουν, που θα επιβεβαιώσουν σε οποιαδήποτε απόφαση της είναι πολύ σημαντικό και κυρίως ο σύντροφος.
Η μητέρα πρέπει να καταλάβει ότι με το να μη θηλάζει το παιδί της δεν σημαίνει ότι του στερεί κάτι. Αυτό που έχει σημασία είναι να συνεχίσει να δίνει στο μωρό της, τη φροντίδα και την αγάπη που χρειάζεται και είναι σημαντικά για την ανάπτυξη του. Οπότε αυτό το περί ετοιμότητας είναι σχετικό. Ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός. Είναι τόσο δυνατό το δέσιμο της μαμάς που δυσκολεύεται και η ίδια να απογαλακτίσει το παιδί της και εκείνο από την ίδια.
Δωροθέα Π. Ευθυμίου
Μαιευτήρας Χειρούργος Γυναικολόγος